Gijs begint een samenvatting van de periode tot 850. Ik hoor nieuwe dingen, zoals dat de ondergang van het West Romeinse Rijk rond 500 waarschijnlijk mede door ontbossing veroorzaakt werd.
In de periode van 850 tot 1350 blijken vooral bouwvoorschriften en boetes bepalend te zijn voor de beheersing van het vuurgebruik. Wanneer deze stedelijk worden opgelegd zoals in West Europa leidt dat tot minder branden en grotere welvaart. In de 17e eeuw vindt Jan van der Heijden (!) de brandslang uit en het pompen, zodat er geen emmertjes water meer door hoeven te worden gegeven. Dat roept bij de andere toehoorders herinneringen op aan rode palen op de hoek van de straat om een brandmelding te doen. Oorlog, religie, verzekeringen, bliksemafleiders, turf en kolen, alles passeert de revue. 

In de 18e eeuw begint de industrialisering met de stoommachine in Engeland en vanaf 1850 is er de stoomtrein, met rijdend vuur. Dat vraagt een nauwkeurige vuurbeheersing. De wetenschap neemt een spurt. Verschillen binnen landen, die industrialiseren nemen toe door het ontstaan van de arbeidersklasse. Door sociale wetgeving nemen die verschillen ook weer wat af. We zitten dan in de tijd van onze (over-)grootouders. De lucifer wordt apart genoemd, niets anders is zo snel en zo algemeen in gebruik genomen. We lopen na waar allemaal vuur aan te pas komt. Ik had me nooit gerealiseerd dat voor de productie van elektriciteit er in een centrale een groot vuur blijvend brandt.

Twee interessante weetjes 1. Baltimore (VS) kent drie keer zoveel slachtoffers en schade door brand als Amsterdam; terwijl beide steden van vergelijkbare grootte zijn. Armoede en wantrouwen tegenover de staat kunnen daaraan mede ten grondslag liggen. 2. In de hele samenleving nemen branden af behalve bosbranden. Door natuurbescherming zijn bossen kwetsbaarder geworden, en door monocultuur. Regelmatiger delen van een bos plat branden heeft verjonging tot gevolg en kan het bos zo sterker maken. Vuur is steeds meer uit het dagelijks zicht verdwenen en zal dat steeds meer gaan doen.

Lenie