Het verdwijnen van een Joods Ziekenhuis

Een verslag van 'n lezing in onze huiskamer.

Joke vertelde ons over de rijke, maar uiteindelijk droeve geschiedenis van het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis dat gevestigd was aan de Nieuwe Keizersgracht. Hoe in de oorlog uiteindelijk bijna alle verpleegden, verpleegsters en artsen door de Duitsers gedeporteerd werden. Na de oorlog heeft er een tijd een papierdrukkerij gezeten. Veel later is het complex verkocht en nu staat er woningbouw.

Daarnaast stond en staat nog steeds een verzorgingshuis met deels Joodse bewoners. Via dat huis was Joke betrokken geraakt bij die hele geschiedenis toen ze van een vriendin die daar woonde hoorde dat de eigenaar, een woningbouwvereniging het pand wilde slopen. Dit is voorkomen door de inzet van een groep onder wie Joke. Via wat voor wegen dat was gegaan, dat vertelde ze ons. Zo is een stukje Joods Amsterdam blijven bestaan.

We zaten deels in een zaal op de 1e verdieping die er onverwacht ook nog bleek te zijn. Daar kon Joke een film laten zien over het ziekenhuis in de oorlog. Zo we leerden we het gebouw op het Cremerplein beter kennen.

Gijs Kalsbeek


Informatie toegevoegd door Joke:
Het complex van het nederlands israelitstisch ziekenhuis (NIZ) gelegen aan de nw keizersgracht en de nw kerkstraat. Een complex bestaande in 1943 uit een oudeliedengesticht, een modern ziekenhuis, een onderkomen voor de verpleegkundigen en de directeurswoning (het Rosenthal Mayhuis) en het lijkenhuis (methaniershuisje).

Na de oorlog werd het ziekenhuis en het oudeliedengesticht eerst verhuurd aan papierfabriek van Gelder, eind jaren zeventig werd dit gedeelte verkocht door het Joods Maatschappelijk Werk (JMW) aan dhr. spyer die het als speculatiepanden direct doorverkocht. Uiteindelijk werd het opgekocht door Projectontwikkelaar Bakker die in de jaren tachtig dure koopwoningen realiseerden aan de nw.keizersgracht en de nw. Kerkstraat.

Het Rosenthal Mayhuis aan de nw Keizersgracht, het enige nog bestaande herinnering van dit complex, werd na de oorlog een opvanghuis voor de teruggekomen slachtoffers uit de concentratiekampen en statenlozen gevluchte joodse mensen. In de jaren negentig tot nu is het een zelfstandig woonproject voor ouderen in beheer gegeven aan woningbouwvereniging de Key. De toewijzing van bewoners gebeurt via het 50/50 systeem voor joodse en niet joodse mensen door de Key en het JMW.
Een kleine plaquette boven de ingang herinnerd nog aan deze grootste geschiedenis.

Vriendelijke groet,
Joke vd Linden