Nederland in stroomversnelling, 1850 -1900

 

In de huiskamer wil ik in twee lezingen ingaan op de stormachtige ontwikkelingen in Nederland tussen 1850 en 1900. Eerst wil ik kijken wat er voor 1850 allemaal niet was en wat we nu vanzelfsprekend vinden maar wat toen pas in die periode op gang kwam. Veel van die veranderingen vallen te scharen onder de noemer: de komst van massacommunicatie en massatransport. Het jaartal 1850 staat voor de invoering van de nieuwe grondwet van Thorbecke die samen met het doorwerken van de industriële revolutie met zijn krachtige stoommachines een nieuw elan in Nederland bracht. In andere Europese landen waren vergelijkbare ontwikkelingen. Zo kwam het spoor op gang, de post, maar ook de grote rivieren werden getemd en beschikbaar gemaakt voor transport over water en met de Nieuwe Maas werd zelfs een nieuwe rivier gegraven. Op bestuurlijk nivo kwam een steeds toenemende regelgeving op gang die sindsdien niet meer gestopt is, bijvoorbeeld het reglement voor werktijden, uniform etc voor de treinconducteur, machinist, kaartverkoper en overwegbewaker. En wist u dat pas in die tijd vastgelegd is dat in Nederland het verkeer rechts moet houden? Dat wisselde toen nog per provincie.

Over dit alles in de huiskamer van 5 en 19 april.

Gijs Kalsbeek