Ons Commentaar op de Provinciale Plannen (U Ned)
We juichen toe dat Rijk, Provincie en gemeenten in het "U Ned"-project samenwerken. En met elkaar nadenken over een grootschalige verbetering van Openbaar Vervoer in relatie tot verstedelijking. Maar wel vanuit het belang van de Utrechtse Regio!
Want wij zien ernstige weeffouten in dit plan:
1. In dit project wordt nog uitgegaan van de verbreding van de A27 met 2x7 rijstroken. Maar de Raad van State heeft na de PAS-uitspraak van eind mei het Tracébesluit van de minister over de verbreding vernietigd.
2. Het project loopt al jaren en is niet herijkt op de klimaatambities van het Kabinet. Nu struikelt het kabinet over haar eigen benen.
3. De deelnemers aan het project hebben de afgelopen jaren een afwegingskader opgesteld waarin de aspecten klimaat, gezonde lucht, milieu en natuur op een afvinklijstje staan.
4. Klimaat, gezonde lucht en natuur zouden juist ontwerp-criteria moeten zijn voor een duurzaam, actief en gezond mobiliteitssysteem. "Aan de voorkant van het proces, niet aan de achterkant", horen we critici van U Ned zeggen.
5. Als klimaat (CO2-vermindering 49% t.o.v. 1990), gezondheid (verbetering van luchtkwaliteit voor bewoners, WHO-norm, actieve en gezonde mobiliteit met de fiets) en natuur (stikstofdepositie) geen ontwerpcriteria zijn, dan betekent dit dat hierop geen keuzes worden gebaseerd.
6. De communicatie over U Ned is verbrokkeld. De MIRT/UNed-informatie-website loopt meer dan een jaar achter. Burgers worden om de zoveel tijd geïnformeerd, maar zijn niet betrokken bij beleidskeuzes. Die keuzes zouden veel meer met burgers kunnen worden uitgewerkt.
7. ProRail en NS zijn inmiddels terecht, mede dankzij onze steun, lid geworden van het Directeurenoverleg van U Ned. Want een mobiliteitssysteem ontwerpen zonder bijdragen van het duurzame spoorsysteeem is dweilen met de kraan open. Het Hoofdrailnet draait volledig op windenergie.
8. Voor ingewijden is het frustrerend dat U Ned voorbarige conclusies trekt, zonder zicht op de wat de huidige verkeersstromen in stad, regio en provincie zijn, welke verkeersstromen zorgen voor ongezonde lucht en schade aan het klimaat, en welke mobiliteitstrends zich onder burgers al aandienen.
9. Het Rijk bepaalt de agenda. Het Rijk heeft tot 2030 budget voor het verbreden van snelwegen. Geen Budget voor OV, dat is de reden waarom dit plan spreekt van 2040.
10. Dit mobiliteitsplan voor de Utrechtse Regio lijkt vooral antwoorden te geven op de vragen van gisteren, niet op de vragen van nu. Hoe stimuleer je OV op de dikke buslijnen en in de haarvaten van een woonwijk? Wat wordt de Routekaart voor meer duurzame mobiliteit van 2020─2030?
Ten slotte ontbreekt het in de plannen aan cijfermatige doelen op de terreinen van klimaat, gezondheid en natuurwaarden. Die doelen zijn voor een belangrijk deel al geformuleerd in ander beleid: CO2 in 2030 -49% ten opzichte van 1990; voor luchtkwaliteit geen EU-normen maar WHO-normen (halvering ten opzichte van nu); stikstofdepositie drastisch verlagen – ook van verkeer. Staat dat los van een mobiliteitsplan voor 2040? Hoezo? Dit heeft toch allemaal alleen maar betrekking op mobiliteit?
De notitie TRENDBREUK NODIG! Van de Regionale Klimaattafel Ruimte en Mobiliteit Regio Utrecht laat zien hoe ingrijpend de betekenis van deze vraagstukken is voor het nadenken over toekomstige mobiliteit. De voorzet is gemaakt!
Ook is het de vraag hoe deze plannen voor 2040 zich verhouden tot U-OV 2020, de plannen voor de tussenliggende fase. Wordt de groei van OV (en fiets) even uitgesteld tot 2040? Want U-OV 2020 lijkt te wijzen op een inperking van de OV-opties van burgers in de Regio Utrecht. Dat lijkt een tegengestelde beweging. Is hier geen coördinatie?