16 februari (2020) is de Evenaar-Biografieënleesclub via Zoom bij elkaar gekomen. We hebben het boek Voorbij het geheugen van Maria Stepanova gelezen. Zij vertelt over de zoektocht naar haar Russische familiegeschiedenis, tegelijkertijd verkent Stepanova de relatie tussen geschiedschrijving, herinnering en tijd.

Eigenlijk vond iedereen het een boeiende, bijzondere leeservaring. Hieronder heb ik summier het positieve en negatieve commentaar weergegeven:


Positief:

* Het boek reflecteert op het geheugen, de fotografie, het verleden, meer nog dan dat het een familiegeschiedenis is. Je wordt door MS aan het nadenken gezet, ook over je eigen familiegeschiedenis

* Vaak prachtig geschreven

* De fragmentarische vorm van het boek is een analogie van het geheugen, zoals het geheugen werkt

* Eigenlijk is het geen familiegeschiedenis maar een autobiografie door een jonge, moderne Russchische schrijfster, zo vaak krijgen we dat niet onder ogen.

* Stepanova heeft heel veel uitgezocht en bijzondere verhalen erbij gehaald (Salomon, Cornell), ook intrigerende geschiedenissen over Odessa en Leningrad

* Ze heeft op een interessante manier de onzichtbaarheid van haar Joodse familie verwoord. De onzichtbaarheid die ervoor zorgde dat de familieleden niet opvielen om arrestatie en gewelddadigheid te voorkomen

* Het boek roept op om achtergronden en feiten zelf uit te zoeken, je wordt aan het werk gezet

 

Minder positief:

* Fragmentarisch boek, zo fragmentarisch dat de draad, de toegankelijkheid, de porté van haar verhaal, zoek raakt.

* Taal vaak onhelder, draagt ook niet bij aan toegankelijkheid

* Lezer wordt aan het werk gezet maar soms ook overbelast

 

We hebben afgesproken dat we 18 mei weer per zoom of in het echt bijeenkomen voor Clarice Lispector van Benjamin Moser.