Rondom herdenking en bevrijding dit jaar hebben we twee boeken van Marga Minco(1920-2023 en pseudoniem van Sara Menco) gelezen:  Een leeg huis ( 1966) en De glazen brug ( boekenweekgeschenk uit 1986).

In beide boeken wordt de vrouwelijke hoofdpersoon vooral met S. aangeduid.

Ze hebben een joodse achtergrond, hebben de joodse vervolging in de Tweede wereldoorlog meegemaakt, zijn ondergedoken geweest op verschillende adressen en als enige van hun families hebben zij het overleefd.

Marga Minco heeft veel van haar eigen ervaringen en die van naasten verwerkt als thema’s in deze boeken (hoofdpersoon S. Kan denk ik met Sara Menco geïdentificeerd worden).

De boeken zijn geschreven in een bondige sobere stijl met voldoende uitdrukkingskracht om gevoelens van de personen over te brengen. Erg knap!

Het boek Een leeg huis gaat over de leegte die ervaren wordt bij terugkomst uit de onderduik, zowel innerlijk als uiterlijk: het verlies van alle familieleden, omgebracht in de kampen, maar ook het niet meer vinden van de vroegere woning, nu bewoond door anderen of leeggeroofd en ontmanteld. De volgende zin is tekenend “Ik probeerde door de brievenbus heen te kijken en een koude wind kwam mij tegemoet”

Ook het onbegrip van mensen rondom het weer oplaaiende antisemitisme en het moeilijk weer contacten opbouwen, maken het de overgebleven niet gemakkelijk om weer een plek in de samenleving te vinden. Een vriendin van S. redt het niet en valt ‘per ongeluk’ uit de trein.

In het andere boek De glazen brug, gaat het om hoe de verbindingen met dierbaren zijn verbroken en hoe moeizaam het is om nieuwe aan te gaan. 

S. gaat na jaren uiteindelijk op zoek in Zeeuws-Vlaanderen naar de vrouw wiens identiteitsbewijs haar leven gered heeft. Via een oude arts aldaar hoort zij over haar geschiedenis en overlijden en tevens wie de anonieme verzetsheld was die S. het leven gered had en met wie zij een korte maar hevige liefde beleefd heeft. De glazen brug (door S. gedroomd) vind ik en prachtige metafoor voor het verlangen om de broze herinneringen aan de dierbaren in stand te houden.

Willemijn